در رابطه با مسائل مربوط به دوران سالمندی یکی از مسئله های مهم ،میزان خواب سالمندان می باشد . فردی که مراقبت از یک سالمند را به عهده میگیرد علاوه بر رسیدگی به امور شخصی و روزانه سالمند و زیر نظر گرفتن مراقبت های پزشکی در سالمند وظایف دیگری مانند رسیدگی به میزان خواب سالمند را نیز دارد .
پرستار سالمند باید مراقب میزان چرت زدن های روزانه سالمند و ساعات خواب شبانه او باشد و به گونه ای برنامه ریزی کند که هر کدام در وقت مناسبی انجام شوند .
برخی از سالمندان خواب شبانه کافی ندارند و دچار بی خوابی می شوند که برای سلامتی این افراد بسیار مضر می باشد .باید ساعات خواب این افراد به گونه ای تنظیم شود تا دچار مشکل و بیماری ناشی از کمبود خواب نشوند . در ادامه مقاله برخی از مزیت های خواب کافی سالمندان را بررسی خواهیم کرد.
مزیت های خواب کافی سالمندان
کاهش خطر احتمال ابتلا به آلزایمر
طبق تحقیقاتی که در زمینه خواب و تاثیرات آن انجام شده است سیستم مغز در زمان خواب سموم بدن را دفع کرده و سبب سلامتی مغز می شود .این تحقیقات ثابت کرده است که سالمندانی که خواب کافی و با کیفیت دارند کمتر دچار آلزایمر و مرگ زودرس می شوند . اما تنها خواب زیاد کافی نمی باشد . مراقب سالمند یا اطرافیان باید محیط را به گونه ای فراهم نمایند تا خواب سالمند علاوه بر کافی بودن با کیفیت نیز باشد تا سلامتی سالمند به خطر نیفتد .
افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن
خواب کافی و با کیفیت در سالمندان سبب افزایش قدرت سیستم ایمنی در آنها می شود . داشتن خواب کافی بدن را قوی کرده و در برابر مبارزه با عفونت ها و عوامل بیماری زا مقاوم می کند . همچنین انرژی از دست رفته سالمند در طول روز به او باز می گردد .
افزایش کیفیت روانی و احساسی
خوابیدن در سالمندان همانند کودکان از ایجاد بی قراری و بداخلاقی جلوگیری نموده تحریک پذیری سالمند را کاهش می دهد . افزایش کیفیت روانی و احساسی مزیت دیگر خواب کافی در سالمندان می باشد .
ترمیم بافت ها و سلول های آسیب دیده
در طول زمان خواب ، بدن ترمیم بافت ها و سلولهای آسیب دیده بخصوص سلولهای مغزی را انجام می دهد .
طول عمر را افزایش میدهد
یکی دیگر از مزیت های داشتن خواب کافی در سالمندان افزایش طول عمر در آنها می شود . به طور کلی داشتن خواب کافی (7 ساعت در شبانه روز ) سبب افزایش طول عمر در افرد می شود . پزشکان همواره توصیه می کنند تا افراد کمتر از 5 ساعت و بالای 7 ساعت نخوابند .
کاهش ابتلا به عفونت ها
عفونت در بدن با بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، سکته، دیابت و آرتروز و دمانس مرتبط است. مطالعات نشان می دهد خواب کافی باعث کاهش پروتئین های مرتبط با عفونت می شود.
افزایش خلاقیت و ابتکار
خلاقیت برای حفظ سلامتی سالمند بسیارمهم است. فعالیت هایی مانند نقاشی، نویسندگی و موسیقی می تواند سبب ایجاد انگیزه و زنده شدن روح سالمندان شود .حتی سالمندانی که دچار ضعف حرکتی و روحی هستند نیز بهخلافیت و ابتکار نیاز دارند تا بوسیله آنها به ابراز احساسات خود بپردازند .با کار کشیدن از مغز می توان به افزایش خلاقیت و ابتکار در هر فردی کمک نمود .
کمک به حفظ وزن مناسب
خواب کافی سبب کمک به حفظ وزن مناسب در افراد می شود . مکانیسم کنترل خواب و وزن در بدن افراد توسط یک نقطه از مغز انجام می شود .هرمونهایی که از مغز ترشح می شوند و سبب خواب آلودگی در فرد می شوند سبب تحریک اشتها نیز هستندو این دو باهم در ارتباطی مستقیمی قرار دارند . طبق تحقیقاتی که در این باره انجام شده است خواب کافی در هر فردی سبب می شود میزان چربی سوزی تا 56% افزایش یابد .همچنین افرادی که خواب کم و یا زیاد دارند توده عضلانی بیشتری را از دست می دهند .
کاهش استرس
همه افراد بخصوص افراد سالمند باید از استرس دور باشند . کاهش استرس به داشتن زندگی آرام و خلق خوب کمک می کند . همچنین فرد سالمند با کاهش استرس خود روال طبیعی زندگی خود را داشته و با آرامش زندگی خواهد کرد . یکی از عوامل ایجاد استرس در افراد سالمند اختلالات ناشی از کمبود خواب در آنها می باشد .
احتمال بروز حوادث و سقوط را کاهش می دهد
از دیگر مزیت های داشتن خواب کافی در همه افراد بخصوص سالمندان ،جلوگیری از احتمال بروز حوادث و سقوط افراد می باشد . سالمندی که دچار کمبود خواب می باشد معمولا نمی تواند به صورت متعادل زندگی کرده و احتمال افتادن و ایجاد مشکل برای وی وجود دارد . کمبود خواب سبب کاهش تمرکز وگیجی می شود . بنابرین برای سالمندانی که کمبود خواب دارند رانندگی توصیه نمی شود .
سالمند و چرت روزانه
خواب کافی برای سالمندان مزیت های فراوانی دارد . سالمندان معمولا خواب شب کمتری نسبت به دیگران دارند همین کمبود خواب و کاهش کیفیت آن سبب می شوند میزان چرت زدن های روزانه شان زیاد شود . معمولا سالمندان با توجه به شرایط بدنی شان به 7 تا 9 ساعت خواب در شب نیاز دارند که اگر تامین نشود هم سلامتی شان به خطر می افتد و هم سبب می شود در طول روز زیاد چرت بزنند که سبب ایجاد نوعی نامتعادلی در زندگی این افراد می شود .
همچنین به خواب رفتن سالمندان زمان زیادی را صرف می کند که سبب ایجاد بی قراری و استرس در آنها می شود . از دیگر عوامل ایجاد اختلال خواب در سالمندان می توان به ابتلا به سندروم پای بیقرار، آپنه خواب و خروپف می باشند که کیفیت خواب در آنها را پایین می آورد .از دیگر عوامل برهم زدن خواب در سالمندان مصرف همزمان داروهای مختلف می باشد .
در ادامه به چند نکته از موارد تاثیرگذار در داشتن خواب کافی برای سالمندی سالم اشاره می کنیم :
- مراقبین سالمند باید بدانند که یکی از مهم ترین عوامل برای سلامت سالمند داشتن خواب مناسب می باشد . بنابرین باید محیطی آرامشبخش و مناسب را برای خواب سالمند فراهم نماییم .
- در طول روز داشتن ورزش و نرمش مناسب برای سلامتی و خواب شبانه سالمند بسیار مناسب است اما باید دقت کنید که قبل از خوای داشتن ورزش و فعالیت بدنی شدید در خواب اختلال ایجاد می کند .
- سالمندان باید از مصرف نوشیدنی های دارای کافئین از بعد از ظهر به بعد و قبل از خواب پرهیز نمایند .
- مراقب سالمند باید داروهای مصرفی سالمند را بررسی نماید تا تداخل نداشته یباشند و سبب بی خوابی سالمند نشوند .
- خوابیدن سالمند در اتاق خواب مناسب سبب داشتن خواب مناسب و با کیفیت می شود . پرستار سالمند باید پرده هار را بکشد و دمای اتاق را تنظیم نماید و سیستم های تصویری و صوتی را قطع نماید .
- فراهم آوردن سرگرمی در طول روز برای سالمند بسیار مهم است و در خواب شبانه سالمند تاثیرگذار می باشد .
- از مصرف مایعات زیاد بخصوص الکل باید قبل از خواب پرهیز شود .
- چرت زدن زیاد سالمند در طول روز خوب نیوده و باید کنترل شود .
- سالمندان برای داشتن خواب با کیفیت از مکمل ملاتونین استفاده نمایند .
